Opinie
Kryptoniet voor verveling: de 9 beste superheldengames
van Rainer Etzweiler
5 jaar "Baldur's Gate 3": Waarom de game een onherhaalbaar meesterwerk blijft
6/10/2025
Vertaling: machinaal vertaald
"Baldur's Gate 3" is het resultaat van een kosmisch toeval waarin timing, talent en nostalgie samensmolten tot een perfecte symbiose. Een meesterwerk als dit zullen we waarschijnlijk nooit meer zien.
Er zijn van die momenten in de popcultuur waarop alles op zijn plaats valt en er iets ontstaat dat groter is dan de som der delen. In het Engels staat dit bekend als een «Lightning in a Bottle» - een bliksemschicht in een glas. Een vluchtig moment van perfectie dat eenvoudigweg niet gereproduceerd kan worden. Het eerste optreden van The Beatles in The Ed Sullivan Show was zo'n moment, net als de cast van «The Dark Knight» met de Joker van Heath Ledger.
En «Baldur's Gate 3»? Dat is verdomme Zeus zelf, die zijn hele bliksemcollectie in een champagnefles schoot. Het spel lanceerde in Early Access op 6 oktober 2020 - vijf jaar later praten we er nog steeds over alsof we collectief een religieuze ervaring hebben gehad.
Wat maakt deze game zo speciaal?
1. de timing
De eerste twee delen van «Baldur's Gate» behoren nog steeds tot de beste spellen ooit. Deel 1 luidde in 1998 de renaissance van het RPG-genre in en het vervolg volgde slechts twee jaar later en maakte alles groter, indrukwekkender en epischer. Een hele generatie gamers is met deze spellen opgegroeid en wacht sindsdien op een waardig vervolg.
Toen Larian Studios in 2023 eindelijk «Baldur's Gate 3» uitbracht, kon de timing nauwelijks beter zijn. Dungeons & Dragons, de licentie waarop de wereld en regelset van het spel zijn gebaseerd, beleefde zijn absolute hoogtijdagen.
Dankzij «Stranger Things» wisten normies ineens wat een D20 was en «Critical Role» werd de nerdhobby een mainstream fenomeen. Matt Mercer en zijn groep veranderen regelmatig pen-en-papier sessies in entertainment goud, en trekken miljoenen naar hun schermen. Plotseling was de hobby waarmee je een paar jaar geleden nog in elkaar werd geslagen op de speelplaats, trendy geworden.
«Baldur's Gate 3» kanaliseert het gevoel van een echte D&D-sessie zo perfect dat je de koude pizza en muffe cola bijna kunt ruiken. De dobbelmechanieken, de vrijheid van het oplossen van problemen, de gevolgen van je beslissingen - het voelt allemaal aan alsof je met vrienden aan tafel zit, alleen dan met betere graphics en minder discussie over regelinterpretaties.
2. de studio van het uur
Ontwikkelaar Larian was de perfecte keuze voor dit project. De Belgen brachten in 2002 hun eerste RPG «Divine Divinity» uit. Dit was qua kwaliteit nog ver verwijderd van de huidige output, maar legde de basis voor een consistente opmars tot de beste westerse RPG-studio ooit.
«Divinity Original Sin» (2014) en «Divinity Original Sin II» (2017) presenteren zich als een cumulatie van alle ervaring die Larian heeft opgedaan. Achteraf gezien lijken de twee spellen op sollicitatiebrieven voor de ontwikkelbaan van «Baldur's Gate 3».
3. de moed om geduldig te zijn
Tientallen jaren ervaring en creatieve vrijheid komen samen - een combinatie die in het hedendaagse gamelandschap zeldzamer is dan een bugvrije lancering van Bethesda. Maar ook dat werd niet aan het toeval overgelaten: «Baldur's Gate 3» nam de tijd in Early Access. Drie jaar lang.
Waar andere studio's trots hun halfbakken producten opdienen (hoi «Cyberpunk 2077»), gebruikte Larian de community als een enorm testlaboratorium om zoveel mogelijk fouten weg te werken voor de release. Als gevolg daarvan ging het spel redelijk bugvrij de verkoop in, ondanks de schier eindeloze mogelijkheden voor interactie.
«Een uitgesteld spel is uiteindelijk goed, maar een gehaast spel is voor altijd slecht», is een veel geciteerde uitspraak, die ten onrechte wordt toegeschreven aan Mario-bedenker Shigeru Miyamoto. Larian heeft deze quote blijkbaar niet alleen ter harte genomen, maar ook op zijn borst getatoeëerd.
«Baldur's Gate 3» is het perfecte tegengif voor de vele teleurstellende AAA-releases van de afgelopen jaren. Geen microtransacties, geen day-one DLC bullshit, gewoon een complete, goed werkende game.
4. de personages
In een rollenspel staat het verhaal centraal en «Baldur's Gate 3» levert een spectaculair epos. Ik blijf er echter bij dat de verhalen van mijn vrienden vele malen vermakelijker en beter zijn dan het hoofdplot van het spel.
De personages zijn zo goed geschreven dat zelfs de chagrijnigste criticus enthousiast zal zijn. De emo elf Shadowheart blijft een geloofwaardige complexe hoop tot het einde. Astarion is de meest beminnelijke klootzak sinds Futurama's Bender. En als het zijden draadje waaraan mijn heteroseksualiteit hangt uiteindelijk knapt, zal dat waarschijnlijk de schuld zijn van de wandelende Rode Vlag Gale.
Ik werd verliefd op elk van deze sloebers - een duidelijk symptoom van parasociale relaties.
Intermezzo: Parasocialiteit voor beginners: De «BG3» editie
Parasocialiteit is wanneer je na 200 uur spelen serieus overweegt of Shadowheart je aan je ex doet denken, terwijl je tegelijkertijd de verjaardag van Karlach in je teamkalender zet. Het is het moment waarop je mompelt «Wyll zou» in het echte leven begrijpen nadat je baas je weer eens irriteert, of wanneer je merkt dat je het traumaherstel van Astarion met je therapeut wilt bespreken.
Je weet dat deze virtuele personages niet echt zijn, maar je hersenen hebben na de derde cutscène met romances besloten dat Gale absoluut je beste vriend is en dat je voor deze aan magie verslaafde nerd zou gaan vechten.
Als videogamepersonages zo goed geschreven zijn dat ze oprechte emotionele reacties oproepen en ons aan het denken zetten over onze eigen relaties, is een beetje parasociaal zijn niet alleen vergeeflijk - het is een teken van kwaliteit. Sorry not sorry, maar ik ben mijn volgende therapiesessie met Halsin al aan het plannen.
5. de ultieme vrijheid
Terwijl andere RPG-franchises als «Dragon Age» en «Final Fantasy» over de casualiseringssnelweg razen, besloot Larian de tegenovergestelde kant op te gaan: vol gas richting complexiteit.
«Baldur's Gate 3» is een oneindig diepe RPG die spelers volledige vrijheid geeft. Wil je de huurlingen in een hinderlaag lokken? Dat kan. Een eindbaas overtuigen om zelfmoord te plegen? Waarom niet? Elke NPC beroven en toch de held uithangen? Jouw morele kompas, jouw regels.
Bijna elke missie kun je anders benaderen. Er zijn nauwelijks grenzen aan je fantasie en ontdekkingsgeest. Stealth, diplomatie, brute kracht of een combinatie van alles - het spel respecteert je creativiteit en beloont onconventioneel denken. En dat levert het voer voor reden nummer 6.
#
6. De community en de herspeelwaarde
Maandagen en jaren later discussiëren we nog steeds over hoe we deze of gene zoektocht hebben aangepakt. «Je hebt WAT gedaan bij ons op voorraad?» is een running gag geworden. Je kunt dit soort organische community betrokkenheid niet kopen, je kunt het niet afdwingen - het gebeurt gewoon als een spel echt aanslaat.
Dit gaat ook gepaard met een herspeelwaarde waar maar heel weinig spellen prat op kunnen gaan. Elke keer als ik een queeste voltooi of een vijand dood, vraag ik me onvermijdelijk af of er een creatievere, betere manier was om het te doen.
Ik zou «Baldur's Gate 3» vijf keer kunnen uitspelen en vijf keer een compleet andere spelervaring hebben.
Waarom «Baldur's Gate 4» het moeilijk heeft
Larian had de tijd en het budget om precies het spel te maken dat ze wilden. Geen uitgever die ze om moest praten en geen aandeelhouders die ze tevreden moesten stellen. Dit soort creatieve vrijheid bestaat bijna niet buiten de indiescene - tenzij je Hideo Kojima heet en een suikeroom hebt die Sony heet.
De licentie en de timing waren perfect. Het voelt alsof meer mensen Dungeons & Dragons spelen dan ooit tevoren. Maar trends zijn als golven - uiteindelijk breken ze. De volgende poging kan te vroeg of te laat komen.
Dit moet zich ook onvermijdelijk meten met zijn voorganger en kan vermoedelijk alleen maar teleurstellen. De druk heeft onvermijdelijk gevolgen voor de ontwikkelaars en niemand werkt goed onder druk. Creativiteit heeft ruimte nodig om te ademen, niet de constante angst om de volgende «Mass Effect: Andromeda» te produceren.
Wie komt in aanmerking voor «Baldur's Gate 4»?
Dankzij al het pessimisme is er ook reden voor hoop. Larian is zeker niet de enige competente RPG-studio. Voor mij zijn er drie mogelijke kandidaten:
Obsidian Entertainment zou de logische keuze zijn voor de opvolger. Zij hebben met «Pillars of Eternity» bewezen dat ze verstand hebben van old-school RPG's en met «The Outer Worlds» laten zien dat ze ook humor kunnen maken.
Owlcat Games heeft daarentegen een kleine slaaphit gecreëerd met «Pathfinder: Wrath of the Righteous», dat qua complexiteit bijna gelijke tred kan houden met «Baldur's Gate 3», en de in 2023 uitgebrachte «Warhammer 40,000: Rogue Trader» wordt door veel fans beschouwd als de beste videogame-adaptatie van de Games Workshop-licentie.
CD Projekt Red heeft de middelen en het talent om het project van de grond te krijgen. De Polen zouden echter eerst moeten bewijzen dat «Cyberpunk 2077» de uitzondering was en niet de nieuwe regel.
«Baldur's Gate 4» komt er, geen twijfel mogelijk. Maar het wordt een ander spel, voor een andere tijd. En dat is waarschijnlijk niet erg. Want we hebben ons moment al gehad. We hebben de draak verslagen, de wereld gered en met de beer... tja. Wat in Faerûn gebeurt, blijft in Faerûn.
Omslagfoto: Larian
Rainer Etzweiler
Freelance Editor
rainer@rockstar.chBegin jaren 90 gaf mijn oudere broer me zijn NES met "The Legend of Zelda" en begon een obsessie die tot op de dag van vandaag voortduurt.
Opinie
Dit is een subjectieve mening van de redactie. Het weerspiegelt niet noodzakelijkerwijs het standpunt van het bedrijf.
Alles tonen
