Misremembering - waarom we ons beelden verkeerd herinneren
Veel mensen herinneren zich plaatjes van Mr Monopoly of Pikachu verkeerd. Het verschijnsel is nu voor het eerst wetenschappelijk bestudeerd. Hoe het komt, blijft echter onduidelijk.
Hoe ziet Mr Monopoly, de mascotte van het klassieke bordspel, eruit? Velen herinneren zich het logo van een oudere man met snor, hoge hoed en monocle. De herinnering is echter bedrieglijk: meneer Monopoly heeft nooit een monocle gedragen. Op het internet stapelen de meldingen van verkeerd onthouden logo's en afbeeldingen zich op. Daar is dit waargenomen verschijnsel het visuele Mandela effect gedoopt. De naam komt voort uit het feit dat verschillende mensen zich ten onrechte herinneren dat de burgerrechtenactivist Nelson Mandela in de jaren tachtig in de gevangenis stierf. Nu hebben onderzoekers Wilma Bainbridge en Deeprasi Prasad van de Amerikaanse Universiteit van Chicago voor het eerst aangetoond dat het effect bestaat - en dat velen zich op een vergelijkbare manier verkeerd herinneren. Hun bevindingen zijn verschenen in een voorlopig paper, waarvan de definitieve versie zal worden gepubliceerd in het tijdschrift Psychological Science.
100 proefpersonen werd gevraagd onderscheid te maken tussen originele en gemanipuleerde versies van bekende symbolen en popcultuurfiguren. Naast Mr. Monopoly kregen ze onder meer het VW-logo en het vlaggenschip Pokémon Pikachu uit de Japanse anime-serie te zien. In de meeste gevallen en uit overtuiging kozen de proefpersonen voor de gewijzigde afbeeldingen, in de overtuiging dat het de originelen waren. Toen hen in een ander experiment werd gevraagd de logo's uit het geheugen na te trekken, bevatte bijna elke tweede afbeelding dezelfde valselijk herinnerde kenmerken - zoals de monocle van Monopoly of Pikachu met een zwartgeblakerde staartpunt.
Hoe het Mandela-effect tot stand komt, konden de onderzoekers echter niet verduidelijken: De theorie dat de valse herinneringen ontstaan door ingeprente ideeën gold slechts voor enkele van de logo's. Uit een eye-tracking experiment bleek ook dat de proefpersonen met dezelfde aandacht en op dezelfde manier naar alle plaatjes keken. Mogelijk, concludeerden de onderzoekers, waren de Mandela-afbeeldingen gewoon beter te onthouden dan de originelen.
Spectrum van de wetenschap
Wij zijn partners met Spektrum der Wissenschaft en willen geluidsinformatie toegankelijker maken voor jou. Volg Spektrum der Wissenschaft als je de artikelen leuk vindt .
Originalartikel auf Spektrum.deTitelbild: © Sven Hoppe / dpa / picture alliance (Ausschnitt). / Eine ältere Frau spielt das Spiel Memory. Dabei muss sie sich die Position gleicher Bilder merken und diese zusammenlegen. (Symbolbild mit Fotomodell)Deskundigen uit wetenschap en onderzoek doen verslag van de huidige bevindingen op hun gebied - deskundig, authentiek en begrijpelijk.
Van de nieuwe iPhone tot de wederopstanding van de mode uit de jaren 80. De redactie categoriseert.
Alles tonen