400 miljoen is niet genoeg: James Gunn's "Superman" stelt teleur

Luca Fontana

26/7/2025

Vertaling: machinaal vertaald

Superman heeft meer dan 400 miljoen opgebracht - en toch: hij flopt. Tenminste in vergelijking met wat deze film had moeten bereiken. Een kijkje achter de prachtig gekleurde box office koppen.

James Gunn's «Superman» is naar verluidt een succes. Tenminste, als je de krantenkoppen mag geloven. «Superman laat zijn spieren zien: Meer dan 400 miljoen dollar in twee weken!», jubelt de Hollywood Reporter. «Superman blijft de top van de wereldwijde bioscoop hitlijsten domineren!», schrijft Variety. Klinkt indrukwekkend. Bijna alsof er helemaal geen twijfel mogelijk was: missie volbracht, DC is terug.

Of?

Niet helemaal. Want achter deze cijfers gaat een realiteit schuil die in veel rapporten slechts terloops wordt genoemd: «Superman» presteert beneden verwachting. Aanzienlijk. En dat terwijl de film niet alleen 's werelds beroemdste superheld laat zien, maar ook het begin van een compleet nieuw DC-universum moest markeren.

Hoe past dat in elkaar? Waarom klinkt de berichtgeving zo euforisch - terwijl de film zelf nog maar net aan de oppervlakte is?

Wat is eigenlijk een bioscoopsucces

Cinema succes betekent niet simpelweg dat de film veel geld heeft opgebracht. De doorslaggevende factor is hoeveel in verhouding tot de kosten - en hoeveel daarvan de studio überhaupt bereikt.

De meest gebruikelijke vuistregel is dat een film ongeveer tweeënhalf keer zijn productiekosten moet verdienen om break-even te draaien. Niet hetzelfde bedrag - maar aanzienlijk meer. Waarom? Omdat productiekosten niet de enige kosten zijn. Er zijn ook:

• Marketing- en PR-kosten, die al snel nog eens 100 tot 150 miljoen kunnen opslokken, afhankelijk van de blockbuster
• Delen voor de bioscoopexploitanten - omdat slechts een deel van elk verkocht kaartje teruggaat naar de studio.
• En, afhankelijk van de regio of distributiestructuur, verschillende aftrekposten voor distributeurs, belastingen en vergoedingen.

Nemen we «Superman»: Volgens de meeste bronnen bedroegen de productiekosten iets meer dan 200 miljoen dollar - de Hollywood Reporter spreekt zelfs van meer dan 350 miljoen, maar werd ontkend door regisseur James Gunn. Dus laten we rekenen met de lagere 200 miljoen. Dit betekent dat de film ongeveer 500 miljoen dollar zou moeten verdienen om break-even te draaien. Op zijn minst. Zo niet nog meer. Pas dan begint de echte winst.

Op dit moment is er wereldwijd iets meer dan 430 miljoen opgehaald - na tweeënhalve week. Klinkt goed, maar is het niet. Want dat betekent vandaag: «Superman» heeft meer gekost dan hij heeft opgebracht. Natuurlijk, de film draait nog steeds. Maar het probleem is dat de gouden weken voorbij zijn. Nu begint de race tegen de klok - en tegen de concurrentie.

Waarom het IMAX tijdslot zo cruciaal is

Eén reden hiervoor is IMAX. Het is al lang meer dan alleen een bioscoopformaat. Het is een verkoopargument. En een enorme. Want in het tijdperk van streaming en flat rates denken veel mensen wel twee keer na of naar de bioscoop gaan überhaupt nog wel de moeite waard is.

Een avondje naar de bioscoop kost al gauw 40 tot 50 frank per persoon - afhankelijk van het kaartje, de popcorn en het drankje. En thuis? Voor een fractie van die prijs kun je hele series in 4K bekijken, vaak in bijna dezelfde hoge kwaliteit geproduceerd en dankzij HDR vaak scherper op moderne tv's dan op de soms toch al verouderde projectoren in sommige bioscopen.

Diegenen die vandaag de dag nog steeds besluiten om naar de bioscoop te gaan, doen dat vaak met een duidelijke instelling: «Als het de moeite waard is, is het de moeite waard.» Het moet de moeite waard zijn. Het moet aanvoelen als een evenement. En dat is precies waar IMAX om de hoek komt kijken.

IMAX is niet alleen een grotere bioscoop. Het is de belofte dat deze film het grote scherm verdient. Met bruut geluid, een gigantisch beeld en stoelen die trillen als de held neerkomt. Mensen zijn zelfs bereid om er aanzienlijk meer voor te betalen dan in een gewone bioscoop - want alleen IMAX voelt als een belevenis.

Na «trakteer ik mezelf vandaag op».

Voor studio's betekent dit dat degenen die in de eerste paar weken een IMAX-tijdslot krijgen, de kans hebben om in korte tijd bijzonder hoge inkomsten te genereren. Dit venster is echter klein en zeer concurrerend. IMAX vertoont over het algemeen maar één film per keer - en schakelt meestal om de twee weken over op de volgende kaskraker.

Wie er ook komt, hij of zij moet het doen.

Wie er ook komt, moet leveren. En snel.

In het geval van «Superman» werd de film aan het begin ook in IMAX vertoond - maar slechts kort. Ondertussen hebben de Fantastic Four het witte doek overgenomen en Superman uit de grote sales verdrongen. Concreet betekent dit dat «Superman» een van zijn meest lucratieve releasekanalen verliest, precies op het moment dat veel films sterke winst zouden kunnen boeken dankzij mond-tot-mondreclame. Niet omdat de film al geflopt is, maar omdat het IMAX-venster simpelweg gesloten is. Verlopen.

Geblokkeerd door de volgende kaskraker.

Een ander probleem: de zwakke buitenlandse markt

Wanneer studio's het hebben over het wereldwijde box office resultaat «» , klinkt het vaak alsof het één groot getal is - een soort wereldwijde box office barometer. In werkelijkheid bestaat dit cijfer echter uit twee delen: de Amerikaanse markt (ook wel binnenland genoemd) en alle andere landen (internationaal).

Dit is waar het interessant wordt. Want internationale business is cruciaal voor bijna elke blockbuster. De meeste grote Hollywoodfilms genereren ongeveer 60 procent van hun inkomsten buiten de VS - en slechts 40 procent op hun thuismarkt. Simpelweg omdat de rest van de wereld groter is dan Noord-Amerika.

Beste voorbeeld: «Jurassic World: Rebirth». Ondanks vermeende franchisemoeheid heeft de film wereldwijd al meer dan 660 miljoen dollar opgebracht. Bijna 60 procent hiervan kwam uit het buitenland. En «Superman»? Die doet precies het tegenovergestelde. Op dit moment heeft de film wereldwijd ongeveer 430 miljoen dollar opgebracht:

• 260 miljoen in de VS
• 170 miljoen internationaal

De verhouding is hier ook 60-40 - alleen de verkeerde kant op. «Superman» werkt in de VS, maar blijft internationaal ver achter bij de verwachtingen. Dit is precies het tegenovergestelde van «Jurassic World: Rebirth», waar het leeuwendeel uit het buitenland komt. Dit is meer dan alleen een smet. Want het zijn juist de internationale markten - Europa, Latijns-Amerika, Azië - die bepalen of een film een solide succes blijft of een wereldwijde hit wordt.

Het is moeilijk te zeggen waarom «Superman» daar geen hit is. Misschien omdat de film buiten de VS minder euforisch werd ontvangen. Misschien omdat het personage zelf - zo iconisch als hij is in de Amerikaanse cultuur - nooit dezelfde internationale status heeft gehad als bijvoorbeeld Batman of Spider-Man. Of misschien gewoon omdat de film niet goed genoeg is. In veel internationale recensies, waaronder mijn, wordt veel nuchterder gereageerd dan in de Amerikaanse hype.

Wat de reden ook is, de implicaties zijn duidelijk: zonder sterke internationale prestaties zal «Superman» waarschijnlijk niet het succesverhaal worden dat DC wanhopig nodig heeft om de reboot van een hele franchise te rechtvaardigen.

Geen totale flop - maar toch een flop

Zal «Superman» uiteindelijk een verlieslatende onderneming worden voor Warner Bros? Waarschijnlijk niet. De film draait nog steeds in de bioscopen. Er zullen zeker enkele tientallen miljoenen worden toegevoegd aan de wereldwijde boxoffice inkomsten en het 500 of zelfs 600 miljoen merk zal waarschijnlijk worden gekraakt. Dus met een beetje goodwill zou je kunnen zeggen: het is in ieder geval geen verlies.

Maar als een film met de titel «Superman» uiteindelijk net aan break-even draait, is dat geen reden voor een feestje. Want dit ging niet over zomaar een film. Het ging om het startschot voor een nieuw DC universum. Voor de reboot van een hele franchise die alles beter moest maken dan de chaotische jaren daarvoor.

James Gunn zelf is ontspannen. In een interview met GQ verwierp hij de verwachting dat zijn film 700 miljoen dollar zou moeten opbrengen om geen verliesgevende onderneming te zijn: «Dat is complete onzin», zei hij. «De film hoeft helemaal niet zo succesvol te zijn als velen beweren.»

Klinkt vastberaden. Of misschien meer als schadebeperking. Want eerlijk is eerlijk: een «Superman» film die niet gepland is als grote hit? Dat past helemaal niet bij Gunn's anders zo zelfverzekerde retoriek.

Nog niet zo lang geleden bespotte hij publiekelijk het Marvel-universum door te zeggen dat hij de hele mythologie rond de Infinity Stones in «twee seconden op papier had staan» - een duidelijke grap over het MCU, dat de laatste tijd moeite heeft om voort te bouwen op eerdere successen.

Dit is precies waar «Superman» op had moeten inspelen. Een signaal afgeven. De toon zetten. In plaats daarvan krabbelt de film aan de winstzone, terwijl andere, zogenaamd kleinere en «woke» films beduidend meer binnenharken zonder ook maar in de buurt te komen van het genereren van vergelijkbare grote krantenkoppen.

Meer dan een miljard dollar, om precies te zijn.

Ja, er komen spin-offs. Series over de Groene Lantaarn, Supergirl of Jimmy Olsen worden al overwogen. Maar dit voorspel ziet er niet echt zelfverzekerd uit. En de indruk blijft: als zelfs Superman niet genoeg is, wordt het verdomd moeilijk om dit nieuwe DC-universum echt van de grond te krijgen.

Luca Fontana

Senior Editor

Luca.Fontana@digitecgalaxus.ch

Avonturen beleven en sporten in de natuur en mezelf pushen tot mijn hartslag mijn ritme wordt - dat is mijn comfortzone. Ik geniet ook van rustige momenten met een goed boek over gevaarlijke complotten en koningsmoordenaars. Soms raak ik meerdere minuten opgewonden van filmmuziek. Dit komt zeker door mijn passie voor cinema. Wat ik altijd al heb willen zeggen: "Mijn naam is Groot." meer

Deze artikelen kunnen je ook interesseren