Monster is een zich langzaam ontvouwend meesterwerk

Kevin Hofer

10/10/2023

Vertaling: machinaal vertaald

Op zoek naar een anime die geen clichés van het medium serveert? Wil je nadenken over onderwerpen als identiteit of wat het betekent om mens te zijn? Dan moet je Monster kijken.

Er zijn maar weinig anime's die me meer hebben gegeven om op te kauwen dan Monster. De 74 afleveringen, elk ongeveer 20 minuten lang, kostten me bijna een half jaar om uit te kijken. Enerzijds komt dat door de gewelddadige thema's die Naoki Urasawa in zijn werk aansnijdt. Aan de andere kant kon ik het tergend langzame tempo van het verhaal nauwelijks verdragen.

Dankzij de traagheid is Monster een van de beste verhalen ooit verteld in een manga/anime. Dit is niet in de laatste plaats te danken aan de geweldige antagonist.

Spoilerwaarschuwing: Ik zal mijn best doen om niet te veel van het plot te verklappen. Ik moet echter wel een ruwe schets geven van de inhoud van de eerste paar afleveringen, zodat je weet waar de serie over gaat.

Dit is Monster

Monster werd midden jaren negentig getekend en geschreven door mangaka Naoki Urasawa. De manga werd gepubliceerd van 1994 tot 2001, en de anime met dezelfde naam kwam in 2004 tot 2005. Deze volgt de manga bijna één op één, maar voegt op bepaalde punten korte scènes toe.

De Japanse hersenchirurg Dr. Kenzo Tenma is een genie. De jonge dokter werkt in een ziekenhuis in Düsseldorf. Op een dag wordt de elfjarige Johan Liebert binnengebracht met een schotwond. Tenma redt hem.

Negen jaar later heeft Tenma een hoge functie in het ziekenhuis. Alles lijkt goed te gaan tot op een dag Johan terugkomt in zijn leven. Hij vermoordt nog iemand voor de ogen van Tenma. De hersenchirurg realiseert zich dat hij het leven van een monster heeft gered. Een monster dat heel wat mensen op zijn geweten heeft en zal blijven moorden tenzij hij het stopt.

Tenma gaat op zoek naar Johan en ontrafelt geleidelijk de mysteries rond zijn leven en persoonlijkheid. Dat blijkt moeilijk, want Tenma wordt gezien als hoofdverdachte in verschillende moordzaken waar Johan verantwoordelijk voor is. Dus ontsnapt hij. Tijdens dit proces ontmoet hij vele nevenpersonages die hem gedurende een bepaalde periode vergezellen en ondersteunen.

Nare personages met diepgang

Monster is geen cliché anime. Met andere woorden, je zult tevergeefs zoeken naar over-the-top personages, bovennatuurlijke krachten en overdreven actie. De toon van Urasawa's werk is sober en realistisch.

De personages sturen het verhaal. Eerst en vooral is er de antagonist Johan. Johan wordt angstaanjagender met elke nieuwe onthulling rond zijn persoonlijkheid, maar toch is hij zelf weinig te zien. En als je hem ziet, zie je op het eerste gezicht een sympathieke, aantrekkelijke jongeman. Elke gebeurtenis heeft direct of indirect met hem te maken - Johan is een meester manipulator en hij laat meestal anderen het vuile werk voor hem opknappen. Dit gaat zelfs zo ver dat hij mensen verleidt zelfmoord te plegen.

Zoals elke goede antagonist is Johan dominant en dus de drijvende kracht achter het conflict tussen hem en Tenma en het verhaal. Maar ook al komt Johan duivels over, het is moeilijk om hem te haten. Zijn achtergrondverhaal is tragisch. Het wordt duidelijk hoe en waarom Johan is geworden zoals hij is. Dit is op geen enkele manier een excuus voor zijn daden, maar het laat zien dat hij niet alleen een dader is, maar ook een slachtoffer. Wat Johan onderscheidt, is dat zijn waarden uiteindelijk op de een of andere manier logisch zijn.

De twee hoofdpersonen worden vergezeld door sterke nevenpersonages. Zo is er de geniale BKA-inspecteur Heinrich Lunge, die Tenma wil pakken. Lunge, gezegend met Sherlock Holmes-achtige vaardigheden, is gelaagd en ondergaat in de loop van de tijd een transformatie. In het begin stelt hij zijn werk boven alles en later leert hij dat er belangrijkere dingen zijn.

Hetzelfde geldt voor Eva Heinemann. Zij is in het begin Tenma's partner en de dochter van de hoofdarts van het ziekenhuis. Eva is het klassieke personage dat je graag haat. Het wraakzuchtige, egoïstische personage beleeft een grote val in het begin en vecht zich een weg terug naar het leven naarmate het plot zich ontvouwt. Uiteindelijk is ze zelfs sympathiek.

Niet te vergeten Nina Fortner alias Anna Liebert - de tweelingzus van Johan. De aanvankelijk vrolijke Nina wordt steeds bitterder naarmate het verhaal vordert, omdat ze herinneringen aan haar jeugd met Johan verdringt en pas geleidelijk weer ophaalt.

Nina's verhaal is overduidelijk een zoektocht naar identiteit - een van de centrale thema's van Monster. Net als Tenma staat ze tegenover Johan. Toch denkt ze anders dan Tenma. Als ik denkrichtingen aan de drie personages zou moeten toewijzen, zou ik Johan een nihilist noemen, Nina een existentialist en Tenma een humanist.

Op bepaalde momenten is het verhaal overladen

Monster gaat grotendeels over vragen over identiteit en wat het betekent om mens te zijn. Maar dat is niet alles. Alle onderwerpen behandelen valt ver buiten het bestek van dit artikel. Ik kan je wel dit vertellen - Monster is geen serie die je met je neus op de feiten drukt. Je moet zelf de puntjes met elkaar verbinden en ze interpreteren. Als je daar niet van houdt, ben je bij het werk van Naoki Urasawa aan het verkeerde adres.

In anime is niet alles perfect. De talloze secundaire personages zijn goed geschreven, maar ze kunnen afleiden van het hoofdplot. Begrijp me niet verkeerd: over het geheel genomen zijn de vele personages en verhaallijnen volkomen logisch. Maar er gebeurt zoveel in Monster waardoor het soms moeilijk te volgen is. Ik kan het begrijpen als iemand de draad kwijtraakt als een plotlijn een aantal afleveringen wordt gepauzeerd en de setting plotseling verandert.

Daarnaast is er het tempo. Het. Wil. Wil. Bewegen. Ja, er gebeurt zoveel in de eerste paar afleveringen. Het verteltempo daalt echter aanzienlijk na de achtste aflevering. Naar het midden toe is de vooruitgang traag. Ik ben eigenlijk een fan van het geven van ruimte en tijd aan personages. Maar bij Monster is het voor mij op sommige plekken niet uit te houden. Niet dat de punten die het verhaal wil maken slecht zijn. Maar op een gegeven moment snapte ik het en wilde ik dat het zich verder zou ontwikkelen.

Bij manga heb ik dit probleem minder. Dat zou mijn alternatieve suggestie voor de anime zijn. Bovendien is het gewoon geniaal getekend. Het voelt alsof ik een film aan het lezen ben. Met meer aandacht voor een paar personages zou Monster perfect geschikt zijn als live-action serie. Er was zelfs een adaptatie in ontwikkeling bij HBO met Guillermo del Toro in 2013. Maar die is nog niet uitgekomen.

Staging en geluid

Als je animatie gewend bent van moderne anime, zal de deels statische setting van Monster je irriteren. Soms gebeurt er secondenlang niets op het scherm. Het is bijna alsof je de gekleurde manga op een tv bekijkt. Ik ben niet kritisch. De animatiestijl van Monster past perfect bij de gereduceerde en realistische toon van het verhaal. Ik heb de tijd om alles in me op te nemen.

Het geluidsontwerp is ook erg goed. Net als de visuele enscenering is het geluid gereduceerd. Buiten tjilpen vogels, in het appartement van een oude heer is de staande klok te horen. De weinige actiescènes kunnen zonder luide effecten en dramatische muziek. Kuniaki Haishima was verantwoordelijk voor dat laatste. De soundtrack ondersteunt perfect de sfeer van de anime. De titelsong Grain bezorgt me vandaag de dag nog steeds kippenvel.

Een stuk om over na te denken

Dankzij de vele subplots en trage verhaallijn is Monster een meesterwerk. De antagonist Johan doet me huiveren, terwijl ik gewoon medelijden heb met de sympathieke Tenma. De vele nevenpersonages hebben diepgang. De serie is een feest voor alle fans van drama's en psychologische thrillers.

Het is leuk om de thema's van Monster uit te diepen. Maar je moet er wel toe bereid zijn. Als je liever ziet hoe personages elkaar met bovennatuurlijke krachten in elkaar schoppen, ben je bij het werk van Naoki Urasawa aan het verkeerde adres. Als je er de voorkeur aan geeft om alles uitgelegd te krijgen, dan is Monster ook niets voor jou.

Alle anderen zouden het eens moeten proberen. Monster is een reis. Pas als je het uit hebt, begint het plezier met je interpretaties.

Kevin Hofer

Senior Editor

kevin.hofer@digitecgalaxus.ch

Technologie en maatschappij fascineren me. Beide combineren en vanuit verschillende perspectieven observeren is mijn passie.

Deze artikelen kunnen je ook interesseren