
Opinie
"Avatar": Netflix schrapt Sokka's seksisme - en maakt een ernstige fout
van Luca Fontana
Nee, "Avatar: The Last Airbender", de Netflix-verfilming van het origineel van Nickelodeon, is niet perfect. Er is veel te bekritiseren. Maar, en dit is de echte verrassing, er is veel meer om te prijzen!
Eén ding voorop: er staan geen spoilers in deze recensie. Je leest alleen informatie die bekend is uit de trailers die al zijn uitgebracht.
Een meesterlijke truc. Een geniale tactische zet. En een uitvoering die behoorlijk gedurfd is voor een serie die oorspronkelijk bedoeld is voor kinderen: Netflix's "Avatar: The Last Airbender" maakt vrij snel duidelijk dat deze versie van het geliefde bronmateriaal geen 1:1 bewerking is van de originele animatieserie van Nickelodeon. Dat het totaal andere ambities heeft. Of zoals Firelord Zosin meteen aan het begin zegt: die zijn hoger. Veel hoger.
Letterlijk.
over gaat Water, Aarde, Vuur, Lucht - lang geleden leefden alle vier de naties in harmonie samen. Maar toen verklaarde de Vuurnatie de oorlog en alles veranderde. Alleen de Avatar, Heer van de Vier Elementen, had hen kunnen stoppen. Maar toen de wereld hem het hardst nodig had, verdween hij. Honderd jaar gingen voorbij voordat de jonge watermeester Katara (Kiawentiio) en haar broer Sokka (Ian Ousley) de nieuwe Avatar ontdekten, een jonge luchtmeester genaamd Aang (Gordon Cormier) - de laatste van zijn soort. En hoewel zijn gaven verbazingwekkend zijn, moet hij nog veel leren voordat hij de wereld kan redden.
Niet alleen dat. Aang moet ook voortdurend op zijn hoede zijn, want de jonge kroonprins Zuko (Dallas Liu) zit hem altijd op de hielen. Zuko, die medelijden ooit verwarde met kracht en sindsdien een lelijk litteken draagt, is verbannen uit zijn oude thuis. Zijn enige weg terug is het vangen van de Avatar, die de grootste bedreiging vormt voor de Vuurnatie. Uiteindelijk kan alleen hij hun nobele poging om de wereld te verenigen onder één banier van vrede en eenheid verijdelen. Gelukkig staat Zuko niet alleen in deze missie. Zijn oom Iroh (Paul Sun-Hyung Lee) staat hem terzijde, gewapend met een jaarvoorraad heerlijke jasmijnthee.
Ik had mijn twijfels over de live-action adaptatie van Netflix. Twijfels die niet helemaal verdwenen na het bekijken van de acht afleveringen. Maar de angst dat de streaminggigant te weinig respect zou hebben voor het bronmateriaal wel.
Een opluchting. De voortekenen waren immers rampzalig: Twee jaar lang hadden "Avatar: The Last Airbender" makers Bryan Konietzko en Michael Dante DiMartino gewerkt aan een live-action adaptatie van de animatieklassieker voor Netflix. In augustus 2020 verlieten ze het project. "Te veel creatieve verschillen", ze zeiden. Michael Dante DiMartino ging zelfs nog een stapje verder.
"Welke versie er uiteindelijk ook uitkomt, het zal niet zijn wat Bryan en ik in gedachten hadden."
Ik kan het Konietzko en DiMartino niet kwalijk nemen dat ze weggaan. Ja, Netflix blijft afwijken van de tekenfilm waar fans zo van houden. Fans waaronder ikzelf. De serie staat me al bij sinds mijn vroege jeugd. Zelfs nu nog: ik heb onlangs alle drie de seizoenen opnieuw bekeken om in de stemming te komen voor Netflix' adaptatie. Ik vond de animatieserie nog beter dan ik me herinnerde. Grappiger, dieper en ontroerender. Alle afleveringen hebben een diepere betekenis. Een les die Aang en zijn vrienden moeten leren op hun reis voordat ze de onderworpen wereld kunnen bevrijden van de Vuurnatie.
Dit is precies waar Netflix in het begin mee worstelt. Niet zonder reden: het eerste seizoen van de animatieserie miste een rode draad, want Aang, Katara en Sokka sprongen bij elke aflevering op een wat onsamenhangende manier van de ene locatie naar de andere, zonder dat de serie een interne logica volgde. Soms bezochten ze de weelderige bossen van de Earth Realm, dan weer verkenden ze oude ruïnes in het midden van de Fire Nation, om later weer te maken te krijgen met vreemde waterstuurders in het beschimmelde moeras van de Earth Realm. Dit was (nog) geen strak verteld verhaal, maar het "avontuur van de week" schema, met 22 afleveringen van elk 20 minuten. De animatieserie corrigeerde de ontbrekende draad pas met het tweede seizoen.
Een luxe die Netflix zichzelf niet wil toestaan. Ik denk dat dat goed is. Maar het maakt de aanpassing in het begin een hobbelige rit. Netflix ruimt op, stroomlijnt en probeert de narratieve puinhoop uit de tekenfilm te ontrafelen, zodat het past in een veel rechtlijnigere seriestructuur met slechts acht afleveringen van elk 50 minuten. Personages en bijbehorende gebeurtenissen worden dus verschoven, samengevoegd of zelfs helemaal geschrapt.
Het meest prominente slachtoffer van zo'n annulering: Sokka's aanvankelijke seksisme. Volgens de officiële uitleg was het niet langer politiek relevant. Ik heb hier onlangs een diepgaande discussie over gehad:
Het probleem: Sokka's aanvankelijke gedrag in de animatieserie is spottend tegenover vrouwelijke krijgers. Hij zegt dat het aan mannen is om oorlog te voeren en aan vrouwen om ze weer gezond te maken. Zijn houding verandert radicaal als hij voor het eerst de Kyoshi krijgers van het Aardrijk ontmoet. Het zijn niet alleen begenadigde elitekrijgers, maar ze zijn zelfs in staat om het op te nemen tegen de kwaadaardige Vuurnatie zonder element temmende krachten. Voor het eerst moet Sokka zijn wereldbeeld serieus in twijfel trekken.
Een belangrijke anti-seksistische karakterontwikkeling. Maar wel een die volledig ontbreekt in de verfilming van Netflix. Erger nog, het is nu zelfs de Kyoshi krijger Suki (Maria Zhang) die zich bijna letterlijk op Sokka stort na het zien van zijn gespierde, naakte torso. Ik kan er met geen mogelijkheid achter komen wat hier meer feministisch aan zou moeten zijn. En zeker niet wat de serie ons kijkers probeert te vertellen. Maar het zou me niet verbazen als dat het punt was waarop Konietzko en DiMartino de stekker eruit trokken en het project verlieten. Zo grondig werd een van de mooiste afleveringen van de tekenfilm verpest.
Het goede nieuws: als overbezorgde beschermer van het origineel was dit de enige keer dat ik teleurgesteld mijn hoofd moest schudden. De meeste andere veranderingen voelen veel coherenter aan. Sommige zijn zelfs zo goed afgerond dat ik verbaasd ben over hoe coherent vijf, zes of meer tekenfilmafleveringen zijn samengevoegd tot één.
Dit is vooral duidelijk in de vijfde en zesde aflevering, "Spirited Away" en "Maskers". Maak je geen zorgen, ik zal niets verklappen. Maar laat ik zeggen dat de adaptatie hier er zelfs in slaagt om de emotionele impact van sommige karakterontwikkelingen uit het origineel te overtreffen. Dat had ik nooit voor mogelijk gehouden. Ik vond de bijbehorende afleveringen van de tekenfilm perfect. Maar hier zijn we dan.
Respect waar respect op zijn plaats is. Bravo, Netflix.
Zo benieuwd als ik ben hoe andere fans zullen reageren op de vele veranderingen in de Netflix-serie, weet ik één ding zeker: ze zullen dol zijn op het temmen van de elementen! Dat is niet vanzelfsprekend. De verfilming van M. Night Shyamalan uit 2010 leverde niets dan hoon en spot op vanwege de ronduit lachwekkende effecten. En terecht: ik ben weg van een wereld waarin zes doorgewinterde mannen de choreografie van de eeuw moeten uitvoeren, alleen maar om een enkele tuinsteen door de lucht te laten zweven in slow motion.
Netflix daarentegen komt hier als beste uit de bus. Vooral het vuursturen ziet er niet alleen intimiderend uit, maar bezorgt je ook rillingen als je vijanden levend ziet verbranden - met huid, haar en botten.
Ja, kinderserie, zeiden ze.
En dan is er nog al het andere. Prachtige kostuums bijvoorbeeld, ontworpen tot in het kleinste detail. De iconische flora en fauna, waarin elk dier een mix is van twee dieren uit onze echte wereld. En de liefdevol nagemaakte locaties, die eruit zien alsof ze uit de animatieserie zijn geplukt om zich in de live-action versie te manifesteren. Vooral Omashu, een van de laatste verzetssteden van het trotse Earth Kingdom. Een feest voor fans. Maar ook een lust voor het oog voor degenen die voor het eerst een voet zetten in "Avatar: The Last Airbender". Ik zal maar één ding zeggen:
Op sommige acteerprestaties is wel wat aan te merken. Vooral Katara-actrice Kiawentiio lijkt weinig meer dan één gezichtsuitdrukking onder de knie te hebben - lichte bezorgdheid. Dit past niet bij Katara, die in de geanimeerde versie ongetwijfeld het warme, moederlijke en toch hartstochtelijk en sterk kloppende hart van de serie is. Ik vind Aang-acteur Gordon Cormier iets beter, ook al slaagt hij er pas tegen het einde van de serie in om de enorme schoenen te vullen die de originele Aang-stemacteur, Zach Tyler Eisen, achterliet.
Het trio van prins Zuko, oom Iroh en commandant Zhao, gespeeld door Dallas Liu, Paul Sun-Hyung Lee en Ken Leung, werkt daarentegen erg goed. Vooral Liu's stem komt ongelooflijk dicht bij het origineel. En het komische talent van Sun-Hyung Lee, dat hij vooral liet zien in de sitcom "Kim's Convenience" of in de Star Wars-serie "The Mandalorian", zorgt voor nostalgische gevoelens telkens als hij jasmijn-thee-gevende, heerlijk grappige en toch wijze opmerkingen maakt. Net als oom Iroh uit de serie.
Ken Leung daarentegen mag zijn Commander Zhao, de eigenlijke antagonist van het eerste seizoen, een iets ander achtergrondverhaal geven dan in de animatieserie. Een die zijn latere karakterontwikkeling meer gewicht geeft. Meer complexiteit. Nog een verandering die Netflix goed doet. Al is Ken Leung, die ik al goed vond in "Lost", sowieso altijd een aanwinst als acteur, ongeacht wat het script hem te spelen geeft.
"Er zijn mensen die zeggen dat het in de aard van de Vuurnatie ligt om zich te verspreiden en alles te verslinden - zoals vuur zelf," zegt oom Iroh op een bepaald moment in de serie. Als je cynisch wilt zijn, zou je kunnen beweren dat Netflix zich op precies dezelfde manier gedraagt, want van veel animatieseries zijn en worden nog steeds films gemaakt. En niet alleen met succes. "Cowboy Bebop" was bijvoorbeeld een totale ramp. "One Piece" vonden mensen beter. Maar hoe zit het met "Avatar: The Last Airbender"?
Als fan van het origineel had ik aanvankelijk moeite met de vele veranderingen. Sommige zijn nog steeds niet logisch. Andere daarentegen ontvouwen hun effect pas naarmate de serie vordert. Maar dan zoveel dat de adaptatie het origineel af en toe zelfs overtreft. Een indrukwekkende prestatie, zeker als je bedenkt hoe moeilijk het moet zijn geweest om de narratieve warboel van het eerste animatieseizoen te ontrafelen.
Er is geen twijfel mogelijk: het team achter en voor de camera houdt van Nickelodeons "Avatar: The Last Airbender". Dit is voelbaar in elk shot, dat vol zit met hommages aan het origineel. En als de live-action adaptatie uiteindelijk zelfs een sceptische fan als ik voor zich heeft weten te winnen, dan heeft het meer dan een paar dingen goed gedaan.
"Avatar: The Last Airbender" is vanaf 22 februari 2024 beschikbaar op Netflix. De serie bestaat uit acht afleveringen van elk ongeveer 50 minuten. Uitgebracht voor 12 jaar en ouder.
Avonturen beleven en sporten in de natuur en mezelf pushen tot mijn hartslag mijn ritme wordt - dat is mijn comfortzone. Ik geniet ook van rustige momenten met een goed boek over gevaarlijke complotten en koningsmoordenaars. Soms raak ik meerdere minuten opgewonden van filmmuziek. Dit komt zeker door mijn passie voor cinema. Wat ik altijd al heb willen zeggen: "Mijn naam is Groot."