Zout en chilipeper. Dat is alles wat er in chilizout van The Art of Spice zit. Maar wat maakt het zo uniek? Ik heb een kijkje genomen in hun productiefaciliteit aan de rand van Zürich.
Het wordt hier heet.
De slogan op de verpakking van het zout is een voorteken. Terwijl ik sta te zweten voor de werkplaatsen van de Martin Foundation in Herrliberg, slaat de zon met 33 graden uit de hemel. Mijn voorspelling? Het wordt snel verzengend.
Net als ik wat dieper wil graven, kriebelt er iets in mijn keel. Ik schraap mijn keel, hoest. En dan verlies ik mijn stem.
Het wordt hier heet.
Ik moet denken aan de slogan op het doosje chilizout. Ik kijk Ursula met tranen in mijn ogen aan. "Heet, hè? In het begin had ik een keer zo'n hoestbui dat ik naar buiten moest," giechelt ze. Ik geef haar een gekwelde glimlach. Dit wordt bij mij voorkomen. Ramona overhandigt me een gezichtsmasker. Ik haal opgelucht adem.
Nu is het de beurt aan Ursula. Ze drukt op de startknop van de machine die de chilimousse en het zout met elkaar mengt. "Dit maakt ons chilizout anders dan veel andere," wijst Josef. "Onze chilipeper wordt niet als vlokken toegevoegd, maar door het zout opgenomen." Dat verklaart waarom de smaak zo intens is. Tijd voor wat elleboogvet. Igor maakt de zware kom los van de machine en leegt het zalmkleurige zout op een dienblad.
Ik hou van alles met vier poten of wortels - vooral van mijn asielkatten Jasper en Joy en mijn verzameling vetplanten. Mijn favoriete bezigheden zijn rondsnuffelen met politiehonden en kattencoiffeurs op reportages of gevoelige verhalen laten opbloeien in tuinbrocki's en Japanse tuinen.
Achtergrond
Interessante feiten uit de wereld van producten, een kijkje achter de schermen van fabrikanten en portretten van interessante mensen.
Binnen scharrelen mensen door de productiehal, zo druk als vuurmieren. Dat ze cognitieve beperkingen hebben, is nauwelijks merkbaar. "Jullie komen toch van Galaxus? Waarom heb ik mijn joggingpolsbandje nog niet ontvangen?" vraagt een sprankelende jongedame me. Ik mag haar botheid wel. Ze leidt me naar werkgroepleider Ramona Selinger, die twaalf van de 45 mensen bezig moet houden. Kleine onderdelen, voedsel, verpakkingen - er wordt van alles bewerkt in Herrliberg, zoals Ramona me laat zien tijdens onze rondleiding.
Maar ik kom voor iets specifieks. Chilizout. Het bedrijf uit Zürich The Art of Spice laat het hier in Herrliberg produceren. En dat omvat alle stappen van sorteren tot verzegelen. Leuk weetje: het is de heetste van hun tien specerijen. En ik sta op het punt om uit te vinden hoe dat voelt. Twee overschoenen en een haarnetje later stap ik met Ramona de keuken van de Spaanse peper binnen. Pureerpro Igor, mixmeester Ursula en precisiewerkprofessional Sandra staan klaar. Josef Diethelm, directeur van The Art of Spice, heeft zich ook bij ons gevoegd. Daar gaan we dan!
De pepers zijn klaar voor verwerking. Bron: Christian Walker
Als een klok heffen Ramona en Igor twee schalen met vlammende rode chilipepers op tafel: "Carolina Reaper en Naga chilipepers," zegt Josef terwijl hij de variëteiten beschrijft. Hij betrekt ze uit Zwitserland, van Chilibaron in Horgen en Chilli Paradise in Pfyn. "We gebruiken alleen pepers die rijp zijn op het moment van verwerking. Daarom kan de smaak van onze specerij variëren. De heetheid blijft echter hetzelfde." Daar ga ik binnenkort van proeven.
Igor verwijdert de stelen en eventueel beschadigde peulen. Ramona controleert ze. Ze zijn allemaal in orde. Dan worden de pepers in een blender gedaan. De chilipepers springen in het rond voordat ze genadeloos worden geplet. Igor grijnst. Als hij het deksel opent en hij en Ramona controleren of alle pepers geplet zijn. Ursula geeft me een duwtje. "Dit is het," zegt ze, "het gaat er heet aan toe." Ik merk niets. Ursula heeft het vast mis, denk ik bij mezelf. Voorlopig tenminste.
De pepers in de blender ... Bron: Christian Walker
... zijn veranderd in een romige mousse. Bron: Christian Walker
Ik vraag Josef of dit zijn dagtaak is, het maken van kruidenmengsels. "Nee, het is wat ik als bijbaantje doe, maar met veel passie," antwoordt hij lachend. Josef is net vader geworden en hij werkt voor een bank. Zakenpartner Tim daarentegen is computerwetenschapper. Ze zijn allebei gek op reizen en laten zich graag inspireren door exotische gerechten. Sinds drie jaar maken ze hun eigen kruidenmengsels. "In het begin deden we alles zelf. Maar na het maken van de eerste 1.500 verpakkingen realiseerden we ons dat we hulp nodig hadden. Toen we de Martin Foundation ontdekten, wisten we allebei dat we hier in goede handen zouden zijn. We kunnen niet alleen lokaal produceren, maar ook sociaal een verschil maken," zegt Josef stralend.
De chilimousse is ondertussen klaar. Sandra weegt de juiste hoeveelheid af voor een eerste batch. Dit soort werk is een geweldige manier voor werknemers om hun rekenvaardigheden te verbeteren, legt Ramona uit: "Sommige mensen hier hebben op sommige gebieden een gevoel van hulpeloosheid gekregen. Het is onze taak om uit te zoeken waar ieder van hen potentieel heeft dat kan worden gestimuleerd." Ramona stapt plotseling naar voren. "Stop, Sandra!" roept ze. "Dat was te veel. Laten we een beetje terugdoen." De twee gieten de chilimousse in een kom Zwitserse Sel des Alpes. Sandra giechelt als er een plens op haar shirt komt. Het deert haar helemaal niets. Alles is chilli milli vanilli.
Sandra meet zorgvuldig chilimousse af. Bron: Christian Walker
Dit wordt in een schaaltje Sel des Alpes gegoten. Bron: Christian Walker
De mixer mengt de mousse en het zout tot een homogene massa. Bron: Christian Walker
Sandra en Ursula verdelen het chilizout gelijkmatig over het dienblad zodat het kan drogen. Bron: Christian Walker
"Chili!", roept Sandra blij uit. Nu is het haar beurt. Voorzichtig spreidt ze het chilizout uit op het dienblad. Ramona herinnert haar eraan dat ze een van de randen moet vasthouden. Dit soort taken leert de werknemers om nauwkeurig te werken. Als Sandra klaar is, draagt ze het dienblad naar een kast waar het zout twee tot drie dagen zal drogen. Daarna wordt het in bakken gegoten, afgesloten en verzegeld met een sticker en een stempel. "De sticker moet recht zijn, helemaal recht," benadrukt Ursula. "Dat is waar," zegt Josef lachend, "toen ik dat een keer probeerde, waren ze allemaal higgledy-piggeldy." - "Je moet gewoon beter je best doen," zegt Ursula ondeugend.
Ursula, Sandra en Igor vormen een hecht team. Afwisselend met een team van drie andere werknemers produceren ze 70 tot 80 kilo chilizout op een dag. Daarnaast verpakken ze nog eens negen specerijen voor "The Art of Spice". Jaarlijks verlaten ongeveer 4500 dozen specerijen de Martin Foundation. "Dit jaar hebben we er meer dan 10.000 verstuurd," vertelt Josef tevreden. En er hangen nieuwe ideeën in de lucht. De managers werken momenteel aan hun nieuwe Berrytale melange voor ontbijtgranen en ook aan chips met specerijen.
Graag snakt mijn brandende gehemelte naar verlichting. Tijd om te gaan. Ik neem afscheid van de chilipepers. Igor, Ursula en Sandra sturen me vrolijk zwaaiend weg. Als ik de Martin Foundation verlaat, blijft er een aangename tintelende nasmaak op mijn tong achter. Op dat moment realiseer ik me dat er niet alleen zout en chilipeper in chilizout gaat. Er zit ook een vleugje van elke persoon uit de diverse groep in. Zo kleurrijk als het leven zelf. Zo kleurrijk als een mengsel van specerijen. Dat moet het geheim zijn van de geweldige smaak.
