Review
"Tron: Ares" is mooi en luid - het is alleen niet dapper
van Luca Fontana
"Joker 2: Folie à Deux": een teleurstellend vervolg
2/10/2024
Vertaling: machinaal vertaald
"Joker: Folie à Deux" is op zichzelf een sterke film, visueel en emotioneel overtuigend. Maar vergeleken met het eerste deel lijkt het een slechtere kopie. Het is slechts in één opzicht dapper: er wordt nu gezongen.
Eén ding voorop: er staan geen spoilers in deze recensie. Je leest alleen informatie die bekend is uit de trailers die al zijn uitgebracht.
Wat de wereld nu nodig heeft is liefde, zoete liefde, zong Tom Jones ooit. Er zijn immers al genoeg bergen en heuvels om te beklimmen. Genoeg oceanen en rivieren om over te steken. Alleen liefde - daar zou er niet genoeg van zijn.
Maar ...
Maar ... daar ligt ook het probleem.
Dit is wat "Joker: Folie à Deux"
Arthur Fleck (Joaquin Phoenix) heeft een moord gepleegd: Toen de beroemde late-night komiek Murray Franklin (Robert DeNiro), die Arthur ooit zijn surrogaat geestelijke vader noemde, hem in het openbaar belachelijk maakte, schoot de would-be clown hem door het hoofd - live op televisie.
Sindsdien heeft Arthur niet alleen in de gevangenis gezeten. Hij is zelfs onder verscherpt toezicht geplaatst. Bewakers met geweren bewaken zijn cel. Ze begeleiden hem overal. Zelfs buiten, in de stromende regen. Intimidatie is aan de orde van de dag. Wat er nog over is van het hoopje ellende dat Arthur was - het is nog ellendiger geworden.
Maar dan gloort er hoop als Arthur het pad kruist met Harleen Quinzel (Lady Gaga), een medegevangene. Samen stellen ze zich een wereld voor waarin ze grootse dingen creëren. Bergen. Heuvels. Muziek. Een mentale ontsnapping aan de deprimerende realiteit van het gesticht. Tenminste, totdat het openbare proces tegen Arthur begint.
Empathie voor het monster: de evenwichtsoefening van "Joker"
In 2019 had niemand verwacht dat een van Hollywoods meest moedige en verontrustende karakterstudies zou komen van de regisseur en schrijver van de slapstickkomedie "Hangover". Todd Phillips liet zich hierdoor niet afschrikken; "Joker" zette nieuwe standaarden en brak records. Tot "Deadpool & Wolverine" was zijn interpretatie van de Joker, die losjes gebaseerd was op de DC comics, zelfs de meest succesvolle R-rated film aller tijden.
"Wat de wereld nu nodig heeft is liefde, zoete liefde", galmt nog na in mijn hoofd.
De vloek van het succes: "Folie à Deux" in de schaduw van zijn voorganger
Om te zeggen dat "Joker: Folie à Deux" gedoemd is om teleur te stellen gezien het succes en de genialiteit van zijn voorganger is misschien geen baanbrekende uitspraak. Maar het is wel een feit. En toch doet "Folie à Deux" niet zoveel verkeerd. Eerder hetzelfde - alleen veel minder moedig. Daar ligt de echte teleurstelling.
Arthur Fleck is nog steeds de slaaf van de maatschappij. Het leven is nog steeds niet goed voor hem. En er is nog maar net een beetje hoop ontkiemd of het wordt hem alweer afgenomen. Net zo levendig als het ons opnieuw wordt getoond: We hebben dit eerder gezien.
Wat echter nieuw is, is dat "Folie à Deux" een musical is - een musical die ons herhaaldelijk meeneemt in de gedachtenwereld van Arthur Flecks. In deze wereld danst hij met zijn geliefde Harleen "Lee" Quinzel over de glinsterende neon daken van Gotham, treedt hij op in nachtclubs of presenteert hij tv-shows. De casting van Lady Gaga is logisch in deze context. In feite is de chemie tussen de twee acteurs duidelijk een van de sterke punten van de film.
In plaats daarvan herhalen de muzikale scènes meestal alleen maar wat wij kijkers al weten en net gezien hebben. Alsof we zonder de liedjes niet zouden begrijpen wat er in Arthur gebeurt. Dit maakt ze compleet overbodig - voor een musical komt dit neer op een doodvonnis.
Het gemak - en gevaar - van vereenvoudiging
Als "Folie à Deux" al een beetje spanning opbouwt, dan is het in de scènes in de rechtszaal. Hier komt de echte kern van de film naar voren: Hoe moet de maatschappij omgaan met mensen als Arthur Fleck?
Terwijl aanklager Harvey Dent (Harry Lawtey) betoogt dat Arthur verantwoordelijk moet worden gehouden voor zijn daden en daarom eist hij zelfs de doodstraf, beroept de verdediging zich op ontoerekeningsvatbaarheid. Het was niet Arthur Fleck die de misdaden had gepleegd, maar zijn afgesplitste persoonlijkheid - de Joker. Arthur moet daarom niet gestraft worden, maar behandeld.
Een spannend dilemma. Eentje die Todd Phillips echter heel duidelijk beantwoordt. Jammer. Terwijl hij het ons in "Joker" zelf liet uitzoeken, waagt hij zich met "Folie à Deux" nooit echt op dat hellende vlak. En het antwoord dat hij ons geeft - zonder iets te verklappen - is uiteindelijk even voor de hand liggend als ongeïnspireerd.
Dit is vooral duidelijk in de menigte mensen die zich buiten het gerechtsgebouw verzamelt om "Gerechtigheid voor Arthur Fleck" te eisen. Er zit ook een "Joker" film in "Folie à Deux". Eentje die medelijden en sympathie opwekte voor het personage. Arthur werd zo onwillekeurig de inspiratiebron voor andere potentiële geweldplegers die zichzelf zien als slachtoffers van het systeem. Klinkt dat bekend?
"Daar zouden we het over moeten hebben", zegt hij zelf op een gegeven moment in de film.
In het vervolg daarentegen doet Todd Phillips het denkwerk voor ons. Geeft duidelijke antwoorden op vragen die hij al in het eerste deel stelde. Misschien zelfs om deze keer polemieken te voorkomen die hem wilden zien als iemand die geweld verheerlijkt. Dat begrijp ik. Maar "Folie à Deux" slaagt er niet in om ons kijkers weer een filmische tot nadenken stemmende les te geven, zoals het eerste deel dat wel deed.
Conclusie
Het vervolg dat er niet had hoeven zijn
"Joker: Folie à Deux" is zonder twijfel een emotioneel aangrijpende film, vooral wanneer het de chemie tussen Phoenix en Gaga laat zien. Het is verrassend dat juist de muzikale intermezzo's achterblijven: regisseur Todd Phillips slaagt er zelden in om de muzikale elementen naadloos te integreren in het duistere verhaal. In plaats daarvan herhalen ze te vaak wat we als kijkers al weten en gezien hebben.
Nog erger is het feit dat "Folie à Deux" niet alleen weinig nieuwe vragen stelt die we niet al kennen van zijn voorganger en die het vervolg een bestaansrecht zouden geven. Er is eerder een gebrek aan moed in het niet beantwoorden van de ongemakkelijke vragen.
Op zichzelf is de film echter zeker niet slecht. Daarvoor zijn het acteerwerk, de beklemmende enscenering en de filmmuziek die onder je huid kruipt veel te goed. Uiteindelijk faalt "Folie à Deux" misschien gewoon omdat er al een betere versie van zichzelf bestaat - en "Folie à Deux" moet daaraan worden afgemeten.
Pro
- sterke acteerprestaties van Joaquin Phoenix en Lady Gaga
- Indrukwekkend visueel ontwerp en sfeer
- Gedurfd experiment met muzikale elementen
Contra
- minder moedig en verrassend dan zijn voorganger
- Muzikale intermezzo's herhalen vaak bekende inhoud
- Te duidelijke antwoorden op moeilijke morele vragen
Omslagfoto: Warner Bros. Pictures
Luca Fontana
Senior Editor
Luca.Fontana@digitecgalaxus.chIk schrijf over technologie alsof het cinema is – en over films alsof ze echt zijn. Tussen bits en blockbusters zoek ik naar de verhalen die gevoelens oproepen, niet alleen klikken. En ja – soms luister ik naar filmmuziek harder dan goed voor me is.
Review
Welke films, series, boeken, spellen of bordspellen zijn echt goed? Aanbevelingen uit eigen ervaring.
Alles tonen
